Калі нейкія слушныя назіранні дыскрэдытуюць як “тэорыі змовы”, асноўны аргумэнт які выкарыстоўецца – “няможна было б так дэталёва спланаваць гэтыя рэчы”.
Вядома, ніхто не плануе дасканала, і ня прадказвае дакладныя вынікі адзін у адзін.
Ані габрэі калі запускаюць у Еўропу вірусы філасофій і рэлігій, ані маскавіты калі скупаюць блогераў і падкастараў у Амэрыцы, ані сусветныя лідары што вырашаюць ізаляваць, збядніць, і запаволіць сваіх жыхароў з-за вірусу, – ніхто, канешне, не пралічвае па месяцах і паказчыках калі што як будзе*.
Але гэтыя рэчы робzцца свядома, на будучыню, хай і без канкрэтных мэтаў.
Мэта такая: фармаваць актыў. “Каб было”.
Усе групы, што мысляць стагоддзямі наперад, робяць так.
Менавіта так юдэі запускалі ў Гамераўскую Еўропу (піры/перамогі/наўпроставыя стасункі з Багамі) філасофіі цярплівасці і асэнсавання паразы кшатлу стаіцызму і хрысціянства.
Не з канкрэтнай мэтай “разваліць рымскую імпэрыю да 6 стагоддзя і калі й даць ёй перасабрацца наноў, то толькі ў пачварнай двуаблічнай і карумпаванай форме”, а КАБ БЫЛО.
Так і маскавіты, атрымаўшы патрэбу пераварыць Літву пасля падзелаў, зляпілі русліт і пачалі ставіць рэтранслятары-помнікі Пушкіну не з канкрэтнай мэтай – а “каб было”. Актывы.
* І адваротна, для ўсіх нас, з іншага боку, яны не могуць дакладна спрагназаваць магчымую аддачу і супрацьрух да іх дзеяў, і ў гэтым асноўная крыніца аптымізму.